Er was natuurlijk veel leedvermaak over het groenlinkse yuppeneiland IJburg dat opeens niet meer zo enthousiast was over windturbines nu ze tweehonderdmeter hoog en vierhonderd meter van de voordeur in het Buiten-IJ dreigen te komen. “Snappen de stedelingen ook eens hoe de provincie het kind van de rekening wordt in de energietransitie”, twitterde Hidde Boersma, eco-modernist en pleitbezorger van de periferie. Nu de ruimtelijke rekening van duurzaamheidsambities dan eindelijk ook op de stoep van de fans ligt, wordt het misschien tijd voor een herbezinning.

Om ideologische redenen is zelfvoorziening de heilige graal in duurzaamheidskringen. Het linkse stadsbestuur wil realistisch zijn en zet in op tachtig procent van het hoofdstedelijk gebruik uit zelfopgewekte elektriciteit in 2030. Zolang de lat voor kernenergie – uit voorzorgsbeginsel – zo hoog ligt dat een centrale in het Westelijk Havengebied er niet zal komen, betekent dat heel veel zonneparken, daken vol panelen en windturbines. Tot in de achtertuin dus. Of niet, maar dan halen we het niet en komen de afspraken uit het Klimaatakkoord in het gedrang.

Dit soort discussies spelen in het hele land en bij de facilitators van participatie rond de Regionale Energie Strategieën beginnen ze een beetje moe te worden van de terugkerende discussies over de uitgangspunten en opgaven. Want het is niet of-of, maar en-en: de zee moet vol, het land moet vol en ook het Buiten-IJ en de weilanden bezuiden het pittoreske riviertje Het Gein moeten eraan geloven voor onze duurzame doelstellingen. En we moeten door, want het is de hoogste tijd om van zoekgebieden naar concrete locaties te komen.

‘Infrasoon geluid, het nieuwe argument tegen windturbines in de directe omgeving van woningen’

Naast de horizonvervuiling, de waardedaling van de woning, de slagschaduw en het geluid van de zoevende wieken is er een nieuw argument tegen windturbines in de directe omgeving van woningen. Het infrasoon geluid. Dat geeft, volgens audioloog Jan de Laat van het LUMC, een onhoorbare prikkeling van het middenoor die kan leiden tot zeeziekte, slapeloosheid, concentratieverlies en hoofdpijn. Vage klachten waar je nog jarenlang alle kanten mee uit kunt, tot aan de Hoge Raad toe.

Feit is dat de Duitsers als voorzorgsbeginsel anderhalve kilometer tot de woning aanhouden, terwijl bij ons vierhonderd meter genoeg moet zijn om geen last te hebben van het geluid. Logisch, want anders kun je die dingen in ons land nergens meer kwijt. Misschien ligt daar een aangrijpingspunt om te komen tot een herbezinning.

‘Er is te weinig ruimte voor alle ambities die we in ons enthousiasme hebben afgesproken’

Zelfs de Amsterdamse scherpslijpers gaan niet voor volledige autarkie, maar nemen genoegen met tachtig procent zelfgemaakte stroom. Want dat is al ambitieus genoeg. Het is logisch dat een hotspot van datacenters en andere energieslurpers moeilijk in de eigen energiebehoefte kan voorzien. Zo is het ook logisch dat we in ons kleine, dichtbevolkte landje te weinig ruimte hebben voor de ambities die we in ons enthousiasme hebben afgesproken. Zeker als we bij nader inzien ook nog af willen van het opstoken van bos in de vorm van houtpellets.

Onder druk wordt alles vloeibaar. Je hoeft het journaal maar aan te zetten om het te zien. Op afspraken kun je terugkomen. Het goede nieuws is dat het voor de klimaatverandering niet veel uitmaakt. En dat is ook het slechte nieuws.

Deze column werd op 14 januari 2021 geplaatst op romagazine.nl