Communicatieman en ondernemer Leendert Bikker (Bikker & Company) baalt als een stekker. Bikker deed en doet van alles. En nu ging hij de Wereldtentoonstelling 2025 naar Rotterdam brengen. Hij had Shell, KLM en de NS al mee. Zelfs Natuurmonumenten was aangehaakt. Maar minister Kamp van Economische Zaken ziet niks in Expo 2025. “Ze hebben de mond vol van participatie, maar weten zich er geen raad mee”, aldus een bittere Bikker onlangs in de Volkskrant.

EXPO 2025 ging laten zien waar we goed in zijn: delta’s in transitie, droge voeten, duurzame energie en gesloten kringlopen. Een groots, duurzaam en optimistisch gebaar dat Rotterdam al in de aanloop voorspoed zou brengen. Een initiatief dat een klimaat moest creëren voor grote projecten als een derde stadsbrug over de Maas en mogelijk een nieuwe metrolijn.

Alsof de deceptie met de afwijzing van Kamp al niet compleet was, rekende Riek ‘Erasmusbrug’ Bakker, in dezelfde editie van het ochtendblad af met de kopieerkunst van het stel handige jongens. “Als je denkt: wat een leuk glimmend dingetje, doe mij er nog zo een, dan ben je fout bezig”. Zij hield een pleidooi voor visie en plan, integraliteit en lange termijn.

Geheel in lijn met de tijdgeest hadden Bikker c.s. niet gewacht op de overheid, maar waren zelf het initiatief gestart om Rotterdam op te stoten in de vaart der volkeren. Op tal van plaatsen in de wereld had een tijdelijke bestemming de potentie van een gebied of stad manifest gemaakt, waarmee de loper was uitgelegd voor meer bestendige functies of een imago van zelfbewuste veranderingsgezindheid.

Ook al in lijn met de jongste mores in gebiedsontwikkeling was het geen onderonsje geworden van een paar grote investeerders, projectontwikkelaars en de overheid, maar een brede coalitie van stakeholders en kwetsbare belangen.
Daartegenover stak het weer populaire discours van Riek Bakker voor lange termijn, planmatigheid en integrale visie, ouderwets planologisch af. Alsof we niet juist bezig waren de lessen van de beperkte maakbaarheid, de beperkte houdbaarheid van visie en plan te verwerken tot een nieuwe synthese van maatschappelijk initiatief en overheid.

Bikkers bitterheid is begrijpelijk. En hij heeft gelijk dat de overheid nog niet goed raad weet met plannen waarin ze niet zelf voorop gaat. Het betekent nog niet dat de participatiesamenleving minder geloofwaardig wordt zodra het Rijk niet bereid blijkt het ondernemersrisico over te nemen van initiatiefnemers die blijkbaar graag op andermans zak een gokje willen wagen.

Bas van Horn