Wat het precies is blijft vaag, maar het moet wel behouden blijven: ‘het DNA van de Bijlmer.’ Op 21 november startte in New Metropolis Zuidoost – een van de twee filialen van het Amsterdamse debatcentrum Pakhuis de Zwijger – het eerste van een reeks gesprekken over de gebiedsontwikkeling van Amsterdam Zuidoost. Bijeenkomsten met bewoners en ondernemers stonden hier in het verleden garant voor spektakel. Nu is de toon constructief met oog voor de dilemma’s.

Amsterdam groeit als kool, leidt een communicatieadviseur van de gemeente in. In 2019 stijgt het inwonertal boven het historisch record van 872.000 uit 1958. En daar houdt het niet op. Voor de woningzoekers van nu en straks breidt de stad in. Vooral met verdichting in Noord, Nieuw-West en Zuidoost. De komende twintig jaar moet Zuidoost er 40.000 woningen bij gaan krijgen. En daar horen ook voorzieningen bij zoals scholen, parken, uitgaansgelegenheden, zorginstellingen, winkels en ruimte voor lokaal ondernemerschap.

Er zullen mensen gaan wonen in het antroposofische ‘Zandkasteel’ – het oude ING-hoofdkantoor – en een paar andere voormalige kantoorpanden. De grote aantallen zullen komen van nieuwe woontorens. De internationale investeringsmaatschappij CBRE, die de torens gaat realiseren, is geen anoniem grootkapitaal, wordt de zaal bezworen. Het is slechts een vehikel waarmee onze eigen pensioenfondsen voor woningen gaan zorgen. Veertig procent sociaal, veertig procent middenhuur en twintig procent topsegment.

‘Wat is ‘de menselijke maat’ en ‘het DNA van de Bijlmer’?

Of we met die nieuwe hoogbouw niet de problemen terughalen waarvoor we de oude hoogbouw hebben afgebroken, informeert iemand. Dat zal niet gebeuren, verwachten gemeente en ontwikkelaars. Het verbinden van de bestaande woonbuurten met de kantoren en bedrijven aan de andere kant van het spoor, krijgt een nieuwe kans. Er zal aandacht zijn voor ‘de menselijke maat’, levendigheid in de plinten buiten kantooruren, ruimte voor ondernemerschap en het DNA van de Bijlmer.

Hoe dat gaat gebeuren is nog niet duidelijk, want buiten Our Domain – 1500 kleine appartementen met gezamenlijk dakterras tegenover het AMC – en enkele andere projecten die al snel gerealiseerd zullen zijn, blijven de meeste plaatjes van nu voorlopig artist impressions. En dan weten we nog niet eens wát dat Bijlmer DNA precies is of hoe het zich moet verhouden tot het nieuwe DNA dat met uiteindelijk 100.000 extra inwoners Zuidoost zal binnenstromen.

‘Succes mag gezien worden!’

Het heeft in ieder geval te maken met verbondenheid, Suriname en inmiddels een heleboel andere nationaliteiten. Met de worsteling om er hier iets van te maken en trots te zijn. Met niet willen verloochenen waar je vandaan komt, terwijl sommigen juist bewust zijn weggegaan om te kunnen groeien. Met gêne over de ‘hangmannen’ die op straat het beeld bepalen, terwijl iedereen die ’s morgens vroeg naar zijn werk gaat en ’s avonds terugkomt buiten beeld blijft.

Wat Zuidoost met het DNA van de Bijlmer aan moet, wordt hier dan toch concreet: de kans bieden om in Zuidoost te blijven of ernaar terug te keren. Niet alleen om er te wonen, maar ook om er uit te gaan en jezelf te laten zien in de publieke ruimte. Om een ander voorbeeld te zijn voor jongeren in de wijk, omdat legaal succes gezien mag worden. Verdichting van Zuidoost en de onvermijdelijke verdunning van het Bijlmer DNA doen de rest.

Bas van Horn

Deze column verscheen op 27 november bij romagazine.nl